ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ & ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ

ΣΚΟΠΟΣ

Σκοπός του μαθήματος είναι η εμβάθυνση στις έννοιες της Επιστήμης της Γεωγραφικής Πληροφορίας, ώστε οι μεταπτυχιακοί φοιτητές να είναι σε θέση να σχεδιάσουν, να αναπτύξουν, να διαχειριστούν και να υλοποιήσουν ένα ολοκληρωμένο τέτοιο σύστημα, χρησιμοποιώντας σύγχρονα εργαλεία, μεθόδους και τεχνικές σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο ανταγωνιστικό περιβάλλον.

Από τη φύση της η επιστήμη της Γεωγραφικής Πληροφορίας  είναι ένα διεπιστημονικό γνωστικό αντικείμενο, που ωστόσο, εκτός των υψηλών προδιαγραφών της θεωρητικής της υπόστασης έχει και ένα ευμέγεθες τμήμα εφαρμογής των μεθόδων της. Συνεπώς, η ύλη του μαθήματος και η διάρθρωσή του σε δύο διακριτά αλλά αλληλοσυνδεόμενα τμήματα (θεωρητικό και εφαρμοσμένο), στοχεύει στη βαθύτερη κατανόηση τόσο της ουσίας και της μεθοδολογίας, όσο και της διαχείρισης της γεωχωρικής πληροφορίας με τα πλέον σύγχρονα εργαλεία λογισμικού που άπτονται του αντικειμένου. Ταυτόχρονα, η γνώση και οι δεξιότητες που αποκτούν οι παρακολουθούντες το αντικείμενο μεταπτυχιακοί φοιτητές δεν οδηγούν σε μία στείρα και αυστηρά θεωρητική κατάρτιση, αλλά μέσω μίας εγνωσμένης και βατής πολυπλοκότητας των θεμάτων που θίγονται, στην αντιμετώπιση με ζητημάτων που θα κληθούν να αντιμετωπίσουν στην αγορά εργασίας.

ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ

1. Γεωγραφικά και Χωρικά Δεδομένα και Πληροφορίες, Γεωπληροφορική, Επιστήμη των Γεωγραφικών Πληροφοριών:

• Βασικές αρχές και ορολογία
• Πληροφορίες δεδομένα και χωρικές αναφορές.
• Γεωχωρική πληροφορία, πηγές δεδομένων, τεχνολογίες και τεχνικές συλλογής τους.
• Οργάνωση της Γεωχωρικής Πληροφορίας, μοντέλα και δομές.
• Εισαγωγή στα Συστήματα Γεωγραφικών Πληροφοριών, χαρακτηριστικά, ορισμοί, διαχρονική εξέλιξη, κατηγορίες και είδη, συστατικά μέρη, λειτουργία, χρήση.

2. Εννοιολογική Κωδικοποίηση:

• Χωρικές – μη χωρικές ιδιότητες, χαρακτηριστικά των χωρικών οντοτήτων.
• Δομή, σχέσεις και συνδυασμοί χωρικών οντοτήτων, χωρικές μεταβολές, μηχανισμοί οργάνωσης των χωρικών δεδομένων.

3. Η Γεωμετρία της Χωρικής Πληροφορίας:

• Γεωγραφική θέση, αναπαράσταση, διαστάσεις, τοποθέτηση γεωγραφικών αντικειμένων σε χωρικά συστήματα αναφοράς.
• Διανυσματικά μοντέλα, θεώρηση του σημείου και της απόστασης, θεώρηση της γραμμής και της επιφάνειας, τοπολογικές σχέσεις.
• Ψηφιδωτά μοντέλα, τοπολογικές σχέσεις.
• Υποσυστήματα εισαγωγής δεδομένων διαχείριση γεωμετρικών πληροφοριών στο ΣΓΠ, μετασχηματισμοί.

4. Βάσεις Γεωχωρικών Δεδομένων – Μοντέλα και Δομές:

• Αρχιτεκτονική, δομές, συστήματα διαχείρισης βάσεων δεδομένων.
• Σχεδιασμός, ανάπτυξη χωρικών βάσεων δεδομένων, εισαγωγή περιγραφικής πληροφορίας, σύνδεση με εξωτερικές βάσεις δεδομένων, μέθοδοι συσχέτισης και σύνδεσης των δεδομένων.

5. Κωδικοποίηση – Ολοκλήρωση της Χωρικής Πληροφορίας: Σύνδεση και συσχετισμοί Γεωμετρικής – Περιγραφικής Πληροφορίας.

• Αναγνώριση – διόρθωση λαθών. Τοπολογική ολοκλήρωση. Ανάκτηση, ενημέρωση πληροφοριών, χωρικές επερωτήσεις.
• Η Γεωγραφική Πληροφορία στο Διαδίκτυο (Web-GIS, Internet Mapping).
• Προδιαγραφές, Πρωτόκολλα, Δομή, Διάχυση και Διαλειτουργικότητα.
• Εθνικά και διεθνή δίκτυα γεωγραφικών δεδομένων.

6. Αρχές Ανάλυσης και Σχεδιασμού ενός Σ.Γ.Π.:

• Ορολογία
• Γενικός σχεδιασμός
• Προσδιορισμός των στοιχείων εισαγωγής.
• Ανάλυση οικονομικών χαρακτηριστικών
• Προσαρμογές της οργάνωσης κατά ομάδα χρηστών
• Αναλυτικός σχεδιασμός του συστήματος
• Λεξικά μετα-πληροφορίας
• Προβλήματα

7. Ασκήσεις / Project

• Οργάνωση, ταξινόμηση, κωδικοποίηση και κανονικοποίηση της γεωχωρικής πληροφορίας
• Σχεδιασμός και ανάπτυξη βάσεων γεωχωρικών δεδομένων
• Εισαγωγή των γεωμετρικών, εικονιστικών και περιγραφικών δεδομένων σε ένα σύστημα γεωγραφικών πληροφοριών
• Αυτοματοποίηση της γεωχωρικής πληροφορίας – Γεωμετρικές τοπολογικές σχέσεις και τοπολογική ολοκλήρωση.
• Ανάκτηση, διαχείριση και ενημέρωση της γεωχωρικής πληροφορίας
• Οπτική απεικόνιση της γεωχωρικής πληροφορίας
• Διαλειτουργικότητα

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Ελληνόγλωσση

1. Ζήσου Αντώνιος, Εισαγωγή στα συστήματα γεωγραφικών πληροφοριών ArcGIS/ArcView, Θεωρία και εφαρμογές, 2007 Εκδόσεις ΣΤΑΜΟΥΛΗ: Αθήνα
2. Κάτσιος, Ι., Τσάτσαρης, Α., 2019, Συστήματα Γεωγραφικών Πληροφοριών, τεύχη 1, 2 & 3 Σημειώσεις ΠΑΔΑ
3. Κάτσιος, Ι., Τσάτσαρης, Α., 2014. Διαλέξεις Θεματικής Χαρτογραφίας, Εκδόσεις ΔΙΣΙΓΜΑ: Θεσσαλονίκη
4. P. Longley, M. Goodchild, D. Maguire, D. Rhind, 2010, Συστήματα και Επιστήμη Γεωγραφικών Πληροφοριών”, Ελληνική Έκδοση, Εκδόσεις Κλειδάριθμος, Αθήνα.
5. Στεφανάκης Εμμανουήλ, 2010, Βάσεις Γεωγραφικών Δεδομένων και Συστήματα Γεωγραφικών Πληροφοριών, Έκδοση: 2η έκδ., Εκδόσεις ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ: Αθήνα
6. Χαλκιάς Χ., 2006: Όροι και έννοιες Επιστήμης Γεωγραφικών Πληροφοριών. Εκδόσεις ΙΩΝ: Αθήνα.
7. Τσουχλαράκη Ανδρονίκη, Αχιλλέως Γεώργιος, Κουργιαλάς Νεκτάριος, 2019. Μαθαίνοντας τα GIS στην Πράξη. Το ArcGIS 10.5. Εκδόσεις ΔΙΣΙΓΜΑ: Θεσσαλονίκη

Ξενόγλωσση

1. Bolstad, P., 2016. GIS Fundamentals: A First Text on Geographic Information Systems, Fifth Edition, Eider Press.
2. Kerski, J. & Clark, J., 2014. The GIS Guide to Public Domain Data. ESRI Press
3. Rigaux, P, Scholl, M, 2002, Spatial databases :with application to GIS, San Francisco, CA: Morgan Kaufmann Publishers
4. McDonnell, R,  Kemp, K, International GIS dictionary Cambridge, [England] : GeoInformation International ; New York, NY : John Wiley & Sons , 1995
5. Kraak, M. J., Ormeling, F. J., 1996, Cartography: Visualization of spatial data, Harlow, Longman 

Ιστοσελίδες

1. http://www.hellasgi.gr/ (ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ)
2. http://eurogi.org/ (European Umbrella Organization for Geographic Information)
3. http://www.opengeospatial.org/ (Open Geospatial Consortium)
4. http://support.esri.com/other-resources/gis-dictionary/a (GIS Dictionary)
5. http://www.ncgia.ucsb.edu/Publications/Tech_Reports/92/92-13.PDF (GIS Terminology)
6. http://hydroscope.gr/ (ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΥΔΡΟΛΟΓΙΚΩΝ & ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙ-ΩΝ (ΕΤΥΜΠ – ΥΔΡΟΣΚΟΠΙΟ)
7. http://www.geodata.gov.gr/ (ΔΗΜΟΣΙΑ ΑΝΟΙΚΤΑ ΓΕΩΧΩΡΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ)
8. https://www.gislounge.com/open-source-gis-applications/ (Open Source GIS Software)
9. https://www.gislounge.com/gis-software-applications/ (Commercial and Proprietary GIS Software)
10. https://www.gislounge.com/bibliographies/ (Bibliographies)